بیان مسئله
با توجه به سابقه برنامه ریزی در ایران که به سال 1327 برمیگردد ، از جمله طرح هایی که در آن به روستاها به عنوان یک سکونت گاه روستایی توجه شد، طرح هادی روستایی است که از سال 1366 تهیه ، تصویب و اجرای آن آغاز گردید . مهمترین هدف طرح های هادی روستایی تجدید حیات روستا به لحاظ ابعاد فیزیکی ، اقتصادی و اجتماعی روستاها است و ساماندهی و اصلاح بافت موجود ، میزان و مکان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای عملکردهای مختلف در روستا سه محور اصلی در طرح هادی روستا بشمار می روند(مولائی هشتجین ، 1386 : 102 ). طرح های هادی محلی ترین و موردی ترین طرح هاست که مستقیماً با روستاها و اجتماع روستایی ارتباط دارد. از این نظر طرح های هادی منحصر به فردند و این طرح ها به نوبه خود ، خون جدیدی در کالبد جامعه سنتی و کهن روستاها بوجود می آورد و در فرآیند توسعه و عمران روستاها حرکتی مثبت تلقی می شود . اما علی رغم اقدام های انجام شده هنوز هم در فرآیند تهیه و اجرای این طرح ها نارسایی هایی وجود دارد که این نارسایی ها ، موفقیت و آثار اقتصادی و اجتماعی حاصل از اجرای این طرح ها را در روند توسعه نواحی روستایی محدود ساخته است ( رضوانی ، 1387 : 171 ) . در این راستا طی سال های اخیر در محدوده مورد مطالعه یعنی بخش مرکزی شهرستان سیاهکل برای بیش از 80 درصد روستاهای طرح هادی تهیه و تصویب شده است که با توجه به ادامه روند اجرای طرح های هادی روستایی ، ارزشیابی و تحلیل اثرات اجرای این طرح ها در بهبود کیفیت زندگی روستاییان می تواند بسیار حساس باشد . زیرا از یکسو اطلاعات لازم را از طریق یک فرآیند بازخوردی کارآمد فراهم می آورد تا مدیریت برنامه ها و طرح ها بتواند وسایل مناسب اجرای طرح را انتخاب کند و از سوی دیگر ضعف های اجرایی را آشکار می کند و مشکلاتی را که در مرحله برنامه ریزی پیش بینی نشده است ، آشکار ساخته و در یافتن راه حل های آن یاریمان خواهد نمود . از این رو ، برای تشخیص اینکه آیا روش های انتخاب شده برای تحقق برنامه ها و طرح ها مناسبند و این که هدف ها با حداقل هزینه در شرف تحقق هستند یا نه ، به طور عام ارزشیابی از اجرای طرح های توسعه روستایی و به طور خاص ارزشیابی از اثرات اجرای طرح های هادی بر کیفیت زندگی روستاییان ، ضرورت دارد .
طی سال های اخیر در محدوده مورد مطالعه یعنی بخش مرکزی شهرستان سیاهکل برای بیش از 80 درصد روستاهای طرح هادی تهیه و تصویب شده است که با توجه به ادامه روند اجرای طرح های هادی روستایی ، ارزشیابی و تحلیل اثرات اجرای این طرح ها در بهبود کیفیت زندگی روستاییان می تواند بسیار حساس باشد . زیرا از یکسو اطلاعات لازم را از طریق یک فرآیند بازخوردی کارآمد فراهم می آورد تا مدیریت برنامه ها و طرح ها بتواند وسایل مناسب اجرای طرح را انتخاب کند و از سوی دیگر ضعف های اجرایی را آشکار می کند و مشکلاتی را که در مرحله برنامه ریزی پیش بینی نشده است ، آشکار ساخته و در یافتن راه حل های آن یاریمان خواهد نمود . از این رو ، برای تشخیص اینکه آیا روش های انتخاب شده برای تحقق برنامه ها و طرح ها مناسبند و این که هدف ها با حداقل هزینه در شرف تحقق هستند یا نه ، به طور عام ارزشیابی از اجرای طرح های توسعه روستایی و به طور خاص ارزشیابی از اثرات اجرای طرح های هادی بر کیفیت زندگی روستاییان ، ضرورت دارد .
در طول این تحقیق به اثرات مثبت و منفی اجرای طرح هادی در بهبود کیفیت زندگی روستائیان خواهیم پرداخت . به عبارتی دیگر خواهیم دید که اجرای طرح هادی روستایی تا چه میزان بر زندگی روستائیان ، میزان خدمات رسانی به روستاها ، هدفمند کردن ساخت و سازها ، تسهیل در عبور و مرور و کاهش آهنگ مهاجرت و حتی ترغیب به مهاجرت معکوس تاثیرگذار است و آیا این اثرات مثبت هستند . بیان اثرات مثبت اجرای طرح هادی روستایی در کیفیت زندگی روستائیان خود دلیلی بر افزایش مشارکت و سرمایه گذاری در روستاها خواهد شد و بیان اثرات منفی آن راهکاری جهت تغییر روند تهیه و اجرای طرح های هادی روستایی خواهد بود . به طور کلی تحلیل اثرات اجرای طرح هادی در بهبود کیفیت زندگی روستائیان می تواند زمینه مدیریت موفق روستایی گردد . بر این اساس پژوهش حاضر در صدد پاسخ گویی به این مورد اصلی است که اجرای طرح هادی بر بهبود کیفیت زندگی روستاهای بخش مرکزی شهرستان سیاهکل تا چه حد تاثیر داشته است ؟
1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق
با توجه به اینکه روستاها می توانند در پیشبرد اهداف اقتصادی و اجتماعی کشور مفید واقع گردند ، اجرای طرح های هادی روستایی در بالا بردن کیفیت زندگی در نواحی روستایی و نهایتاً محقق شدن توسعه روستایی مثمر ثمر واقع خواهد شد .سکونتگاه های روستایی در کشور ما به شکل طبیعی بر اساس نیازهای جوامع انسانی ساکن در آنها شکل گرفته و گسترش یافته اند ، بنابراین شکل گیری و گسترش روستا بر اساس برنامه ریزی صحیح صورت نگرفته و عملا سکونتگاه های روستایی کشور تا قبل از طرح های هادی روستایی دارای هویت و شناسنامه نبوده اند . اهمیت تهیه و اجرای طرح های هادی روستایی به عنوان پروژه های بخشی یا مقطعی توانست ابتدا به روستاها هویت بخشیده که به عنوان یکی از پروژه های توسعه روستایی در بهبود وضعیت اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و خصوصا بخش فیزیکی و کالبدی تاثیر بسزایی داشته باشد . اهمیت و ضرورت تهیه طرح و اجرای طرح هادی این است که روستاهای دارای طرح هادی از شرایط ویژه ای در عمران و آبادی خویش از قبیل آب رسانی ، راهسازی ، اجرای طرح های عمرانی و تخصیص منابع مالی نسبت به روستاهای فاقد طرح هادی می باشند . لذا تهیه طرح های هادی روستایی و اجرای آن با توجه به ورود امکانات و خدمات زیربنایی و روبنایی بر کیفیت و بهبود زندگی اهالی در بلندمدت موثر است که نشان از اهمیت بررسی تحقیق بر تهیه و اجرای طرح های هادی روستایی است . از دیگر عواملی که روستاهای ایران و همچنین گیلان همواره از آن متاثر بوده مهاجرت نیروی جوان و خلاق به دلایلی از قبیل جستجو برای کار بهتر ، زندگی با کیفیت بالاتر و درآمد بیشتر است و این واقعیت تلخ مانع پیشرفت روستاها و حتی شهرهای پیرامون می گردد .زیرا با مهاجرت این افراد نه تنها روستاها از افراد جوان و خلاق خالی گشته و پیشرفتی نخواهد داشت بلکه زندگی در شهرهای اطراف مشکلاتی از قبیل ایجاد شغلهای کاذب اضافه می گردد که باعث کاهش کیفیت زندگی در شهرها خواهد شد . برای یافتن راه حل مناسب کافی است به روستاهای کشورمان توجه بیشتری گردد. زیرا اگر کیفیت زندگی در ابعاد مختلف زندگی روستائیان افزایش یابد و آنها در محل سکونت خود احساس آرامش و آسایش نمایند ، نه تنها از روستاهای محل زندگی خود خارج نشده ، بلکه باعث برگشت مهاجرین به روستاهای خود می شود و حتی محیط روستایی چنان خواهد گشت که افراد شهرنشین به زندگی در روستا راغب شوند. از جمله عواملی که می تواند بر کیفیت زندگی روستائیان موثر باشد تهیه و اجرای طرح هادی روستایی است . به همین دلیل در این پژوهش سعی شده با انتخاب روستاهایی از بخش مرکزی شهرستان سیاهکل میزان تاثیر تهیه و اجرای طرح هادی روستایی بر کیفیت مردم سنجیده شود . بدین وسیله می توان راهکارهای مناسب جهت افزایش کیفیت زندگی و یا حتی افزایش کیفیت تهیه و اجرای طرح هادی در روستاها پیدا نمود.
براي دانلود متن کامل پايان نامه اينجا کليک کنيد.
نظرات شما عزیزان:
تبادل لینک هوشمند